Kobiet w nauce cały czas jest za mało. Dosadnie pokazują to wyniki badań dotyczących równości płci w środowisku naukowym. Mimo, że żyjemy w czasach rosnącej roli różnorodności, stereotypy kulturowe nadal mają wpływ na życie zawodowe kobiet i dziewcząt. Coraz bardziej popularne nowe technologie i obszar nauk STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics), których znaczenie w przyszłości będzie tylko rosło, zdają się obecnie wykluczać kobiety. Przy okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce – 11.02.2022, inicjatorzy Programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki zachęcają młode naukowczynie do ubiegania się o stypendia w kolejnej edycji programu, do której nabór rusza już w marcu.
Czwarta rewolucja przemysłowa nie może wykluczać kobiet
Jak pokazują badania, najbardziej nowatorskie dziedziny naukowe charakteryzują się niskim udziałem kobiet i tym samym w dyscyplinach napędzających rozwój czwartej rewolucji przemysłowej kobiety nadal pozostają w mniejszości. Podczas gdy coraz większa liczba dziewcząt i kobiet uzyskuje dostęp do umiejętności i edukacji związanej z naukami ścisłymi, wiele z nich koncentruje się na naukach przyrodniczych. Dziedziny takie jak IT, fizyka, matematyka czy inżynieria są obszarami zdominowanymi przez mężczyzn. W przypadku sztucznej inteligencji kobiety stanowią zaledwie 22% specjalistów.
Liczba kobiet rozwijających swoje kariery w obszarze nauki cały czas wzrasta. Postęp jest szczególnie widoczny w dziedzinie nauk o życiu, które od lat wspieramy przyznając wybitnym naukowczyniom stypendia. Dzisiaj możemy powiedzieć, że to dyscypliny, w których kobiety umocniły swoją pozycję, co bardzo nas cieszy. Jednocześnie obserwujemy wciąż niewystraczającą reprezentację kobiet w naukach ścisłych i technicznych. Mimo, że zainteresowanie kobiet rozwijaniem kompetencji w tych obszarach rośnie, co potwierdzają także zgłoszenia do naszego programu – w ubiegłorocznej edycji już blisko co piąte zgłoszenie dotyczyło projektów z tych dziedzin, to pozostaje wiele do zrobienia, aby wyrównywać udział kobiet w badaniach z tego zakresu – mówi prof. dr hab. Ewa Łojkowska, przewodnicząca Jury programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.
Nierówności zaczynają się bardzo wcześnie
Aby zrozumieć dlaczego udział kobiet w obszarze nauk STEM jest tak niski nie można zapominać o kwestiach kulturowych, przypisanych stereotypowo rolach związanych z płcią, które już od najmłodszych lat mogą podświadomie oddziaływać na wybór zainteresowań, zajęć i późniejszej kariery.
Kluczowy moment kształtowania się aspiracji i ambicji dziewcząt przypada na okres od 10 do 15 roku życia. To wtedy następuje ukierunkowanie zainteresowań i podejmowanie pierwszych decyzji dotyczących późniejszej kariery. Jednak jest to również czas kiedy dziewczynki zaczynają doświadczać, że ich marzenia i cele zderzają się z rzeczywistością, a na drodze do ich osiągnięcia stoją bariery w postaci krzywdzących stereotypów i narzucanych społecznie ról. Często słyszane podziały przedmiotów na humanistyczne – dla dziewcząt i ścisłe – dla chłopców wpływają na utrwalanie się takich przekonań i późniejsze wybory.
Jak pokazują badania, to na ogół w wieku 11-12 lat dziewczynki zaczynają interesować się naukami STEM, jednak ich zainteresowanie po kilku latach szybko spada. Kluczowe znaczenie dla jego utrzymania mają oferowane zajęcia w szkole, dzięki którym mogłyby doświadczyć na czym polega praca w tym obszarze, a także inne kobiety, które mogłyby być dla nich wzorcami w tej dziedzinie. Pokrywa się to z potrzebą, o której wspominają doświadczone badaczki – ponad 40% z nich widzi konieczność zwiększenia mentoringu dla kobiet w nauce.
Równość to większa efektywność
Wyrównanie szans pomiędzy kobietami i mężczyznami oraz zachęcanie dziewcząt i młodych kobiet do rozpoczęcia pracy naukowej przełoży się na wzrost reprezentacji kobiet w tym nadal zdominowanym przez mężczyzn obszarze. Ponadto wpłynie to pozytywnie na samą naukę i jej jakość. Różnorodne perspektywy, talenty i koncepcje są kluczowe dla jej dalszego rozwoju i tworzenia rozwiązań, które przynoszą jednakowe korzyści kobietom i mężczyznom. Co więcej wyrównywanie szans w nauce może mieć znacznie szerszy kontekst. Szacuje się, że wyeliminowanie różnic między płciami w edukacji STEM wpłynęłoby na wzrost PKB na mieszkańca w UE o 2,2 – 3,0% do 2050 r.
Jednym ze sposobów wyrównywania szans kobiet w świecie nauki i zachęcania dziewcząt do kontynuacji kariery naukowej w wybranej dziedzinie są stypendia naukowe. O środki umożliwiające kontynuację badań i rozwijanie swoich kompetencji naukowych mogą ubiegać się dziewczęta na progu kariery naukowej – magistrantki. Dlatego zachęcamy do aplikowania do programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki wszystkie dziewczyny, które chcą związać swoje życie zawodowe z nauką. Nabór zgłoszeń do 22. edycji ruszy już w marcu – zachęca prof. dr hab. Ewa Łojkowska.