Platyna to niezwykle cenny pierwiastek chemiczny, który należy do metali szlachetnych. Szczególnie doceniany jest w przemyśle jubilerskim, z który wykorzystuje go do produkcji cennej biżuterii. Jednak zastosowanie platyny w przemyśle wybiega poza branżę biżuteryjną, chociaż początkowo uważana była za niepełnowartościowe srebro.
Właściwości platyny
Platyna to srebrzystobiały metal, charakteryzujący się bardzo dużym połyskiem. Kolejną cechą platyny jest jej wysoka kowalność i ciągliwość, co niezwykle pozytywnie wpływa na możliwości jej obróbki. Platyna nie reaguje z tlenem i woda oraz kwasem azotowym co nadaje jej cennych właściwości, które są pożądane w różnych gałęziach przemysłu. Ten metal szlachetny dobrze roztwarza się w wodzie królewskiej i doskonale reaguje z siarką i silnymi zasadami. Do najważniejszych związków palatyny zalicza się kwas heksachloroplatynowy i chlorek platyny. Patyna to niezwykle miękki metal dlatego najczęściej spotykana jest w różnych stopach. Ponad to platyna charakteryzuje się też wysoką temperaturą topnienia i odpornością chemiczną.
Zastosowanie platyny w przemyśle
Ze względu na swoje właściwości platyna początkowo wykorzystywana była do produkcji aparatury, mis i innych urządzeń wykorzystywanych w laboratoriach chemicznych. Wykorzystywana jest także do produkcji kwasu siarkowego. Zastosowanie platyny w przemyśle jest większe i głównym jej odbiorcą są koncerny samochodowe, bowiem platyna jest wykorzystywana do produkcji katalizatorów. Platyna wykorzystywana jest również na dużą skalę w przemyśle elektronicznym, gdzie produkuje się z niej elementy urządzeń pomiarowych oraz rezystory do pomiaru temperatury, które są niezwykle stabilne. Ze stopów platyny wykonywane są również niektóre typy termopar. Platyna znalazła też zastosowanie w medycynie. W chemioterapii wykorzystuje się cispaltynę i karbopaltynę. Oczywiście zastosowanie platyny w przemyśle biżuteryjnym jest najbardziej znane i nie ma co się dziwić, gdyż ta gałąź przemysłu pochłania około 20-25% jej rocznego zapotrzebowania. Platyna jest jednym z najdroższych metali szlachetnych, gdyż jej złoża są niewielkie, a do tego jest cały czas konsumowana. Sprzedana platyna praktycznie nie powraca na rynek wtórny, a jeśli już to w postaci biżuterii. Niektórzy starają się odzyskać ją z zużytych katalizatorów.
Marek