Rtęć (Hg), jest pierwiastkiem chemicznym z grupy metali przejściowych. Rtęć to jedyny metal, który normalnych warunkach występuje w stanie ciekłym. Za względu na swoje srebrne zabarwienie i stan ciekły nazywana jest też żywym srebrem. Rtęć jest w stanie rozpuszczać metale z wyjątkiem: żelaza, platyny, wolframu oraz molibdenu. Rtęć wykazuje dużą lotność, a przez to jest niezwykle niebezpieczna dla zdrowia i życia człowieka. Szkodliwość rtęci na organizmy żywe, przez tysiąclecia nie była dokładnie poznana. Obecnie rtęć jest uznawana za jeden z najbardziej szkodliwych metali ciężkich.
Dlaczego rtęć jest szkodliwa?
Rtęć w formie ciekłej oraz par i rozpuszczalnej jest trująca, wchłania się przez drogi oddechowe w postaci par. Z dróg oddechowych, a dokładniej z płuc wnika do krwi, gdzie wnika do erytrocytów i zostaje utleniona W ten sposób pewna cześć rtęci przenika do mózgu. Wchłonięta przez drogi oddechowe rtęć zostaje wydalona wraz kałem i moczem, lecz jej część kumuluje się w nerkach, trwale je uszkadzając. Rtęć przez swoją toksyczność niszczy błony biologiczne i łączy się z białkami organizmu i w te sposób zakłóca wiele niezbędnych do życia procesów biochemicznych. Szkodliwość rtęci (w przypadku małych ilości) może objawiać się bólami głowy i kończyn i osłabieniem. Ostre zatrucie oparami rtęci może powodować zapalenie płuc i oskrzeli prowadząc niekiedy do śmiertelnej niewydolności oddechowej. Do innych objawów zalicza się też krwotoczne zapalenie jelit, czy niewydolność krążenia lub zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Podczas pracy z rtęcią należy zachować szczególną ostrożność. Przypadkowo rozlana musi zostać starannie zebrana, a jej resztki zneutralizowane poprzez zasypanie siarką, pyłem cynkowym lub specjalnym roztworem chlorku żelaza.